27/09/2024
Liên cầu khuẩn nhóm B
Liên cầu khuẩn nhóm B là gì?
Liên cầu khuẩm nhóm B (Group B Streptococcus – GBS, còn gọi là Streptococcus agalactiae) là loại vi khuẩn thường gặp ở đường tiêu hóa và đường sinh dục của người phụ nữ, có thể không gây ra triệu chứng trên người mang vi khuẩn. Tuy nhiên GBS là tác nhân gây nhiễm khuẩn hàng đầu liên quan đến thai kỳ và trẻ sơ sinh với tỷ lệ mắc và tử vong cao. Nguyên nhân chính của nhiễm khuẩn sơ sinh do GBS là sự lây truyền từ mẹ sang con, chủ yếu xảy ra trong quá trình chuyển dạ hoặc khi ối vỡ non, ối vỡ sớm. Tỉ lệ nhiễm GBS ở âm đạo, trực tràng của phụ nữ mang thai là 10-30%.
- Ảnh hưởng của liên cầu khuẩn nhóm B
Hầu hết thai phụ không có biểu hiện gì khi bị nhiễm GBS. Một số trường hợp GBS gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm trùng ối, viêm nội mạc tử cung. Vi khuẩn GBS chứa nhiều men phospholipid A2 để tổng hợp prostaglandin E2 gây sẩy thai, thai lưu, vỡ ối sớm, sinh non,…; gây viêm nhiễm các tổn thương đường sinh dục khi chuyển dạ, viêm vú sau sinh.
Ở trẻ sơ sinh, GBS được coi là tác nhân hàng đầu gây nhiễm trùng. Loại vi khuẩn này có thể gây ra 2 nhóm bệnh cảnh lâm sàng như sau:
Nhiễm trùng sơ sinh sớm: Trong vòng 7 ngày sau sinh, thường biểu hiện triệu chứng trong vòng 12-48 giờ sau sinh. Nguyên nhân do lây truyền từ mẹ sang con khi chuyển dạ và/hoặc khi sinh, do thai hít hoặc nuốt dịch ối, dịch âm đạo; tổn thương da khi đi qua đường sinh dục của mẹ. Triệu chứng khởi phát sớm ở trẻ gồm: Ngưng thở, lơ mơ, hạ huyết áp, suy hô hấp và có tỷ lệ tử vong cao do viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm màng não.
Nhiễm trùng sơ sinh muộn: Từ 7 ngày sau khi sinh đến 2-3 tháng tuổi. Nguyên nhân do lây truyền từ mẹ sang con hoặc mắc phải từ môi trường bệnh viện, cộng đồng.
- Biện pháp phòng ngừa lây nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B từ mẹ sang con
Các thai phụ nên được xét nghiệm tầm soát GBS thường qui khi thai 36 tuần đến 36 tuần 7 ngày (đối với đơn thai) hoặc 32-34 tuần (đối với đa thai). Khi tiến hành xét nghiệm, bác sỹ sẽ lấy mẫu thử từ âm đạo và trực tràng, gửi đến phòng xét nghiệm để nuôi cấy trong môi trường đặc biệt tìm GBS và đưa ra kết luận chính xác nhất sau 02 – 03 ngày xét nghiệm.
Những thai phụ được xác định dương tính với Liên cầu khuẩn nhóm B sẽ được điều trị và thực hiện các biện pháp dự phòng lây truyền sang trẻ sơ sinh như tiêm kháng sinh đường tĩnh mạch trong khi chuyển dạ để giảm nguy cơ trẻ sinh ra bị nhiễm trùng.
Với những trẻ được sinh đủ ngày đủ tháng và mẹ đã được tiêm kháng sinh trước sinh 4 giờ: Trẻ không cần được theo dõi đặc biệt sau sinh. Đối với trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm GBS không điều trị hoặc điều trị dưới 4h sẽ được chuyển điều trị, theo dõi đặc biệt tại đơn nguyên hồi sức tích cực sơ sinh khi xuất hiện các dấu hiệu như khóc thét hoặc li bì, giảm trương lực cơ, bỏ bú, nhiệt độ cơ thể dưới 36 độ C hoặc trên 38 độ C, thở nhanh, thay đổi bất thường màu da…
Liên cầu khuẩn nhóm B là mối nguy đe dọa sức khỏe của bà mẹ và trẻ sơ sinh. Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo phụ nữ mang thai nên theo dõi thai sản định kỳ, xét nghiệm tầm soát sớm GBS tại các cơ sở chuyên khoa để tránh những biến chứng nguy hiểm trong quá trình sinh nở và hạn chế nhiễm trùng sơ sinh cho trẻ.